De Reengenoten
Geschied- en heemkundige kring van Meeuwen, Gruitrode
Neerglabbeek, Ellikom en Wijshagen
Sinds 1 januari 2019 deel van Oudsbergen

U bent hier

Stil, dao zitten dùuven op 't daak!

In het najaar van 2009 lanceerden we samen met Cultuurpunt Meeuwen-Gruitrode de dialectwedstrijd 'Sjuun Gezagd!' Iedereen kon zijn of haar mooiste dialectuitdrukking inzenden. Een 12-koppige jury kreeg één weekend de tijd om de 487 naamloos gemaakte inzendingen te beoordelen. Op 5 november 2019 lagen de 20 nominaties onherroepelijk vast. Ze verschenen in het gemeentelijk informatieblad en op meeneemformulieren.

Tekenaar en cartoonist Steven de Rie kreeg de opdracht om de 20 genomineerde uitdrukkingen te illustreren. Ondertussen mocht iedere inwoner van Meeuwen-Gruitrode tot 6 januari 2010 zijn of haar stem uitbrengen op één van de 20 geselecteerde uitdrukkingen. Op 16 januari 2010, tijdens de jaarlijkse nieuwjaarsreceptie van het gemeentebestuur, maakte schepen van cultuur Meg Van Hoef de winnende uitdrukking bekend:

'Stil, dao zitten dùuven op't daak!' (Opgepast, de kinderen luisteren mee!)

Deze dialectwedstrijd heeft uiteindelijk geresulteerd in 2 uitgaven. Enerzijds hebben we de 20 tekeningen van Steven de Rie gebundeld in een mooie map, anderzijds hebben we de inzendingen van de wedstrijd 'Sjuun gezagd' integraal samengebracht in een gemakkelijk te lezen brochure. Deze brochure werd geïllustreerd met de tekeningen van Steven de Rie en ook uitleg over dialectspelling en -klanken ontbreekt niet.

De 20 illustraties van Steven de Rie

't Is allemaol gein haorsniejen op ene kletskop

Het is allemaal niet zo gemakkelijk als het lijkt

Et geit tich/òch vaoren aan diene/ore pùupert

Je zal je moeten aanpassen

Det huiw ich mich in miene gelis

Dat eet ik lekker op; dat sla ik naar binnen

Det is ein/eet van keskesjeet

Figuurlijk: zij is maar armoedig; dat is een prul

Det is er ein vier sjendermen te kweke

Gezegd om uit te drukken dat een vrouw groot en struis is

Gezèèfd of duur 'n deekske?

Zeg maar hoe je het wil

De locht is aan't ieëre

De lucht wordt dik, er komt regen

Es er uich sniè op't daak likt, wilt det nog neet zeigen det de staof ùut is

Om uit te drukken dat bejaarde grijsaards nog niet meteen afgeschreven moeten worden

Hèè is lièlik duur de tek geguun

Hij is (in korte tijd) erg vermagerd

Stil, dao zitten dùuven op 't daak!

Opgepast, er luisteren kinderen mee!

Dèt is uich neet 't sjerpste mes ùut'e laaj

Hij is niet erg slim; hij is naïef

In de lèsten himme (=doodskleed) stuun/staon gein male

Gezegd om te vermanen dat wie sterft toch niets kan meenemen

Op ene gewièze nèst lèkt 'n hin ni/neet

Gezegd als men iemand tegen zijn zin tot iets wil verplichten

Hèè is wisse snieje

Letterlijk: weg zijn - figuurlijk: overleden zijn

Hiej entiègen en dao entèssen hemmen/höbben ter vèèl pietekes gekakt, die nùu nòg gei kòntsjen hemme/hèbbe/höbbe

Gezegd als waarschuwing tegen al te veel voorbarigheid

Hèè lacht nòg neet al leipt eine strònt hèptrùug

Hij is een zuurpruim - Hij lacht nergens mee - Hij is altijd even ernstig

Nùu zeik mich de staof ùut!

Nu begrijp ik er niets meer van - Dat kan ik niet geloven - Ik sta perplex

In det hùushauwe wist den achtermaot duur 't huuj ùut

Daar trouwen de jongeren voor de oudste(n)

Zit dao neet te hippetippe, lek spies!

Treuzel toch zo niet

Det geit ièver zònner bèvert guun/gaon

Dat gaat vanzelf wel over